Öz Şefkatli Farkındalık
Öz Şefkatli Farkındalık
Öz şefkat Budizm’den gelen bir kavramdır. Öz şefkat uzun yıllar boyunca doğu kültüründe var olmuştur ancak son 10 yıldır öz şefkat kavramı batı kültüründe de psikoloji alanında yer edinmeye başlamıştır. Batı felsefesine göre şefkat göstermek genellikle başkalarının yaşadıkları acılara karşı onlara sunulan bir yardım etme motivasyonudur. Doğu felsefesine göre ise başkalarına karşı anlayışlı şefkatli olabilmeleri için önce kendilerine karşı şefkatli olmaları gerekmektedir. Şefkat yalnızca başkalarının acılarına karşı değil, bireyin kendi acılarına karşı da göstermiş olduğu, psikolojik iyi oluşa yönelik bir duygudur. Öz şefkat kavramını anlayabilmek için öncelikle “şefkat” kavramının ne anlama geldiğini bilmek gerekmektedir. Başkalarına şefkat gösterebilen bir insan diğerinin acısını fark eder ve acıyı hafifletme isteğini de içinde taşır. Şefkat, hatalı ya da başarısız olan bir insanı eleştirmek, yargılamak yerine; hatalı insan davranışlarını tüm insanların başına gelebilecek doğal süreçler olarak değerlendirmektedir. Şefkat başkalarının hatalarına karşı anlayışlı olabilme, başkalarının acılarını anlayabilme ve başkalarının acılarını dindirebilme arzusu ise; öz şefkat de aynı şekilde bireyin başarısızlık, yetersizlik yaşadığı durumlarda kendisine karşı göstermiş olduğu benzer davranışlar biçimini içermektedir.
İnsanlar hayatları boyunca pek çok kez acı verici olumsuz olaylar yaşamışlardır. Buddha’nın 2500 yıl önce belirtmiş olduğu gibi tüm bireyler yaşamlarımda bir ya da birden fazla acı çekerler. Olumsuz yaşantılara, başarısızlıklara ve acı verici olaylara karşı bireylerin göstermiş oldukları sağlıklı yaklaşımlar günümüzde pozitif psikolojinin ilgilendiği önemli konulardandır. Bu bağlamda pozitif psikolojide sağlıklı yaklaşımlar olarak tanımlanabilecek “benlik saygısı”, “öz yetkinlik” gibi kavramlara ek olarak “öz şefkat” kavramı literatüre girmiştir.
‘’ Sizi kendinizden başka hiç kimse kurtaramaz. Kendi kendinize ışık olun. ‘’ Buddha
Öz Şefkat’in Bileşenleri
Öz Sevecenlik (Self Kindness)
Zor bir durum yaşadığımızda, acı çektiğimizde sürekli olarak kendimizi eleştiririz. Neden ben? Canımın yanmasının sebebi kesin benim hatalarım? Zaten hiçbir zaman başaramadım ki!! Kendimize karşı ne kadar acımasız yaklaşıyoruz değil mi? Gelin bir de rolleri değiştirelim; acı çeken yada zor durumda olan bir arkadaşımız olsun? Üzülme lütfen bir dahakine çok daha başarılı olacağından eminim! Lütfen acı çekme, çünkü bu yaşadığın durum olmasaydı böyle bir tecrübe edinemezdin. Bunlar gibi bir sürü olumlu yaklaşımda bulunuruz. Durum kendimize gelince ne kadar da acımasız oluruz. İşte Öz Sevecenlik, kendimize olan nezaketli yaklaşımımızdır. Öz Sevecenlik hata yaptığımızda durumu olduğu gibi kabul etmemizdir. Kendimizi eleştirmeden, değişime hazır olmamızı, sabırlı olmamızı, kendimizi olumlu bir şekilde motive etmemizi sağlar.
Paylaşımların Bilincinde Olma (Ortak Paydaşım)
Bir bütünün parçası olmak. Herkes hata yapabilir ve herkes başarısız olabilir, tüm bunlar yaşamın bir parçası kavramlarını kabul etmektir. Ortak paydaşım anlayışına sahip olan kişiler kendisiyle ilgili sorunlarda kendini diğer insanlardan izole etmek yerine karşılaştıkları sorunları yaşamın doğal birer parçası olarak görür. Olumsuz duygular yaşayan birey, yoğun duyguları yatıştığında her şeyin “benim yüzümden” ya da “benim hatam” nedeniyle olmadığını bir takım evrensel nedenlere bağlı olduğunun, üzgün hissetmenin ve acı çekmenin tüm insanlar tarafından hissedilebileceğinin farkında olmaktadır.
Evrende milyonlarca insan yaşıyor ve herkesin kendine göre olumlu yada olumsuz tecrübeleri var. Asla yalnız değiliz.
Farkındalık (Mindfulness)
Farkındalık ve Öz Şefkat birbiriyle bağlantılıdır. Farkındalık şimdiki deneyimlerimizle onları kabul ederek ve yargılamadan direkt temas kurma ile ilgilidir. Geçmişte veya gelecekte yaşamak, yaşadığımız anı ıskalamak, birçoğumuzun yaptığı bir hatadır. Güzel bir manzara karşısında otururken mutlu oluruz. Ama bu manzaraya bakarken, ertesi gün olacakları veya geçen hafta olanları düşünürsek mutluluk kaybolur. Bazen düşüncelerimiz ve duygularımızın esiri oluruz. Düşünceler biz istemesek bile zihnimizde dolanır. Artık biz düşüncelerimiz olmuşuzdur. Onlar bizi yönetmeye başlar.
Bazen çevremizde ve içimizde olup biteni değil, kafamızda yarattığımız yargılarımızla hareket ederiz. Her şeyi analiz ederiz, yorumlamaya çalışırız. Gözümüzle değil, beynimizle bakarız. Bu yoğun anlamlandırma çabası, aslında olan biteni hissetmememize yol açar.
Farkındalık düzeyleri yüksek olan kişiler olumsuz yaşam olaylarında, yaşanılan problem duruma çok fazla odaklanmak yerine, problemlerinin farkına varmaktadırlar. Bu süreç, kişinin olumsuz yargılarda bulunmasını engelleyerek, kendini anlamasına yardımcı olmaktadır. Kısacası Farkındalık “Şu anda ne yaşıyorum” sorusunu yanıtlamak için, kendi düşüncelerini, duygularını ve bedenini gözlemlenmesi yoluyla elde edilen zihinsel bir durum olarak tarif edilebilir.
Farkındalığı düşük olan kişiler acılarıyla bütünleşmektedirler. Bu duruma acıyla özdeşleşme adı verilmektedir. Kişi kendisini, yaşadığı acıya çok fazla kaptırdığı zamanlarda kendisiyle ilgili olumsuz duygu ve düşünce tuzaklarına düşmektedir. Bireyin zihni bu olumsuz duygularla dolu olduğundan öz şefkat duyguları da engellenebilmektedir.
‘’ Dalgaları durduramazsın ama sörf yapmayı öğrenebilirsin.’’ Jon Kabat-Zinn
Öz Şefkatli Yaklaşım Üzerine
Yapılan araştırmalarda öz şefkatli bireylerin yaşamdan daha çok doyum aldıkları ve öz şefkatin depresyon, kaygı, stres gibi olumsuz duygu durumlara karşı önleyici bir görev üstlendiği bulunmuştur.
Hepimizin başına kötü şeyler gelebilir. Hiçbirimiz dört dörtlük başarılara sahip olmayabiliriz. Önemli olan kendimize olan saygımızla, her düştüğümüzde aynı saygıyla kalkıp yeniden o hayat mücadelesine farkındalığımızla geri dönmek. Öz Şefkat geliştirilebilecek bir yolculuktur. Her gün olumlu tutumlarınızı arttırarak yolcuğunuza devam etmelisiniz.
Benimle ön görüşme yapmak için veya daha fazla bilgi almak için lütfen web siteme bakın:
Lütfen beni Coachsea'da da bulun:
https://www.coachsea.com/directory-profile/merve-yalim-toprakhisar/